Чӑваш Республикин Аслӑ судӗнче нумаях пулмасть ҫӗнӗ тӳресене удостоверени панӑ. Ҫапла вара этем шӑпине (айӑплава ҫирӗплетессипе ҫирӗплетмесси, айӑплӑ тесен мӗнле явап тыттарасси вӗсенчен килет-ҫке) татса пама ҫӗнӗрен ултӑ ҫын ирӗк илнӗ.
Тӳресене ҫирӗплетекен хутсене ҫӗршывӑн Президенчӗ алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Чӑваш Республикин Аслӑ сучӗн председателӗн ҫумӗ пулса тӑни ҫинчен калакан хута Анатолий Петрова тыттарнӑ, Ҫӗнӗ Шупашкарти хула сучӗн председателӗ тесе — Вера Шуркована, унта тӳрере тӑрӑшма — Наталья Смаевана, Шупашкарти Ленин район сучӗн председателӗн ҫумӗ пулма тесе Юрий Сорокина ырланӑ, унти суд тӳрине — Наталья Фоминана, асӑннӑ хулари Калинин район сучӗн председателӗн ҫумне — Татьяна Дмитриевӑна.
Чӑваш Ен Элтеперӗн администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 2013 ҫулхи раштав уйӑхӗнче Чӑваш Республикипе «Васкавлӑ тата тӑхтама юраман пулӑшу» АНО алӑ пуснӑ килӗшӗве пурнӑҫа кӗртме тытӑннӑ. Чӑваш Ене васкавлӑ медпулӑшӑвӑн ҫӗнӗ 39 машини ҫитнӗ.
Нумаях пулмасть ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти тата Ҫӗнӗ Шупашкарти васкавлӑ мудпулӑшу станцийӗсен подстанцийӗсене ҫӗнӗ автомашинӑсен уҫҫисене панӑ. Михаил Васильевич каланӑ тӑрӑх, васкавлӑ медпулӑшӑвӑн автопаркӗ 100 проценчӗпех ҫӗнелнӗ.
Шупашкара 27 машина лекнӗ. «Газель-Бизнес» автомобильсене медицина аппаратурипе, наҫилккасемпе, ГЛОНАСС GPS системӑпа тивӗҫтернӗ. Ҫӗнӗ Шупашкара 8 машина ҫитнӗ. 4 автомашина резервра пулӗҫ.
«Васкавлӑ тата тӑхтама юраман пулӑшу» АНО дректорӗ Илья Ковалев республикари виҫӗ муниципалитетра «03» службӑн автопаркне ҫӗнетес тӗлӗшпе калаҫусем пыраҫҫӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мӗш шкулта вӗренекен Владлена Халитова пирки асӑннӑ хула администрацийӗ ыттисенчен уйрӑлса тӑраканскер тесе хыпарлать. Хӗр пӗрчӗк 10 ҫулта кӑна пулин те 7-мӗш класа ҫитнӗ иккен. Икӗ ҫулта хӗр пӗрчӗк пуҫламӑш шкулӑн программине экстерн программипе ӑша хывнӑ-мӗн. Халӗ вӑл куҫӑнсӑр майпа вӗренет. Хӗрача чӑвашла, хрантсусла, китайла, акӑлчанла пӗлет иккен.
Шкул программине пуҫа лайӑх чикнипе пӗрлех хӗрача музыка шкулне ҫӳрет-мӗн: флейтӑпа, скрипкӑпа, гитарӑпа, фортепианӑпа калать. Республикӑри конкурссенче те ҫӗнтерет иккен вӑл. Кӗҫех вӑл Волгоград хулинче иртекен ҫамрӑксен Дельфи вӑййинче Чӑваш Республикин чысне хӳтӗлӗ. Унта тӗрлӗ музыка инструменчӗпе вылякансем пуҫтарӑнӗҫ.
Ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта пулас волонтерсемпе РФ наркотик ҫаврӑнӑшне тӗрӗслекен федераци службин Чӑваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсем пуху ирттернӗ.
Мероприятире наркотик хуташӗсене тӗнче тетелӗнче сарни пирки калаҫнӑ. Малашне волонтерсемпе пӗрле «шурӑ вилӗме» сутакан сайтсен мониторингне йӗркелесшӗн. Пухӑва хутшӑннисем наркомани витӗмӗ пирки видеоролик пӑхнӑ. Кун хыҫҫӑн РФ наркотик ҫаврӑнӑшне тӗрӗслекен федераци службин Чӑваш Енри управленийӗ ҫумӗнче сайт уҫма сӗннӗ. Унта кирек мӗнле волонтер те наркотик саракансем, унпа туслисем пирки информаци кӗртме пултарӗ.
Пухура Чӑваш Республикин «Хисеплӗ волонтерӗ» ята памашкӑн ҫирӗплетнӗ. Чи хастаррисене тав хучӗсемпе чыслӗҫ, вӗсем волонтер кӗнекине тивӗҫӗҫ, тӗрлӗ съездсемпе конференцие хутшӑнма пултарӗҫ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта ача пахчисенчи хаксем пирки чылай шавларӗҫ, митинга та тухрӗҫ. Хула администрацийӗн сайтӗнче ашшӗ-амӑшӗн ача пахчине ҫӳрекен шӑпрлансемшӗн тӳлемелли ҫинчен калакан хушӑва улшӑнусем кӗртни пирки пӗлтернӗ. Ку икӗ пункта пырса тивнӗ.
«Тӳлеврен ашшӗ-амӑшӗ ҫырнӑ заявление, ун ҫумне ҫирӗплетнӗ документсене тӗпе хурса хӑтараҫҫӗ» пункт вӑйне ҫухатнине пӗлтернӗ сайтра.
2.6 пунктпа килӗшӳллӗн халӗ шӑпӑрлан ача пахчинче ҫак сӑлтавсене пула ҫук-тӑк — укҫа тӳлеттермеҫҫӗ:
а) ача чирленӗ (медицина справки кирлӗ);
б) ашшӗ-амӑшӗ канура чухне ачи пӗрле чухне (ӗҫрен ҫакна ҫирӗплетекен справка тата заявлени кирлӗ);
в) карантин пулсан;
г) ача пахчине юсав ӗҫӗсем ирттермешкӗн хупнӑ пулсан.
Икӗ ача амӑшӗ ҫак улшӑнусене йышӑнсан савӑннӑ-мӗн. Унӑн шухӑшӗпе, ку ҫивӗч ыйтӑва уҫӑмлатнинче малалла тунӑ утӑм.
Официаллӑ хушӑва Ҫӗнӗ Шупашкарти мӗн пур ача пахчине, ашшӗ-амӑшне пӗлтернӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти хула стоматологийӗн поликлиники наци ҫи-пуҫӗн уявне ирттернӗ. Культура ҫулталӑкне халалланӑ мероприятие паян ӗҫлекен тухтӑрсемпе пӗрлех ветерансене те йыхравланӑ.
«Хулари медицина отраслӗ тӗрлӗ наци ҫыннисенчен тӑрать. Уяв тӗллевӗ — ӗҫтешсем хушшинче килӗшӳпе ҫураҫӑва хуҫалантарасси», — тенӗ поликлиникӑн тӗп тухтӑрӗ Лидия Яковлева.
Уявра чӑвашсен ҫи-пуҫӗн историйӗ, унӑн хӑйне евӗрлӗхӗ тата ытти ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Наци тумтирӗн уявне художество ӳнерӗсен «Паха тӗрӗ» фирми те хутшӑннӑ. Вӑл хӑйӗн коллекцийӗнчи ҫи-пуҫа кӑтартнӑ.
Уявра юрӑ-ташӑ та пулнӑ. Вырӑнти ӳнер шкулӗн «Чарлан» ансамблӗ хуткупӑспа вылянӑ, Шупашкар районӗнчи «Шордан» фольклор ансамблӗ халӑх юррисене шӑрантарнӑ. Чӑваш туйӗн йӑли-йӗркипе те паллаштарнӑ уявра.
Сӑнсем (9)
Паян пӗтӗм тӗнчипех Театр кунне паллӑ тӑваҫҫӗ. Чӑваш Енре паян профессилле 6 театр ӗҫлет. Раҫҫейре тата чикӗ леш енче ят-сум ҫӗнсе илнӗ коллектив шутне Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрне кӗртеҫҫӗ. Вӑл Пӗтӗм тӗнчери опера тата балет фестивалӗсене ҫулсерен йӗркелет. К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх драма тата Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗсем те ҫынсене хӑйсем патне асамлӑхпа илӗртеҫҫӗ. Пукане театрӗ пирки те лайӑххине кӑна калама пулать. Вӑл коллектив ачасене кӑна мар, аслисене те хӑйӗн ӑслӑ та ӑста пуканисемпе тыткӑнлать. Вырӑс драма тата Ҫӗнӗ Шупашкарти драмӑн сӑнавлӑ театрӗсем те куракансене савӑнтараҫҫӗ.
Паян вара Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче «Чӗнтӗрлӗ чаршав» республикӑри театр конкурсӗн ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. «Чи лайӑх хӗрарӑм ролӗн» «хуҫи» — Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артистки Нина Яковлева. Ӑна вӑл «Мунча кунӗ» спектакльти амӑшӗн ролӗшӗн тивӗҫнӗ. Арҫын рольне оперӑпа балет театрӗн артисчӗ Иван Снигирев Отелло сӑнарӗнче чи лайӑх калӑпланӑ тесе йышӑннӑ. Ҫавӑн пекех ытти номинанта та чысланӑ.
Професси пӗлӗвӗ паракан училищесенче професси ӑсталӑхӗн республикӑри олимпиадӑсем малалла пыраҫҫӗ. Хальлӗхе «Отделкӑпа строительство мастерӗ», «Гостиница сервисӗ», «Электрооборудование юскан электромонтёр» профессисемпе чи лайӑххисене палӑртнӑ.
Пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шупашкарти экономикӑпа технологи коллеждӗнче парикмахерсен конкурсӗ иртнӗ. Унта асӑннӑ вӗренӳ заведенийӗнче вӗренекенсемсӗр пуҫне Ҫӗнӗ Шупашкарти политехника тата Улатӑрти ял хуҫалӑх техникумӗсенче вӗренекен 7 ҫын хутшӑннӑ. Конкурс вӑхӑтӗнче вӗсем арҫынсен тата хӗрарӑмсен ҫӳҫне касассипе ӑмӑртнӑ, вӑрӑм ҫӳҫе прическа туса кӑтартнӑ.
Арҫын ҫӳҫне касасси Ҫӗнӗ Шупашкарти политтехникумра вӗренекен Марина Дмитриевӑна ҫитекен пулман. Унтах вӗренекен Марина Миронова вӑрӑм ҫӳҫе хитре прическа туса кӑтартнӑ. Хӗрарӑм ҫӳҫне касма Шупашкарти экономикӑпа технологи коллеждӗнче вӗренекен Татьяна Сандыркина маттуррине кӑтартнӑ.
Сӑнсем (9)
Шупашкарти Филармони залӗнче ача-пӑча чӑваш юррин республикӑри саккӑрмӗш фестивалӗ иртнӗ. Кӑҫалхипе ӑна саккӑрмӗш хут йӗркеленӗ.
Пӗрремӗш суйлав турӗ хыҫҫӑн жюри 11 хор коллективне тата тӗрлӗ ҫулхи 40 солиста юрӑ ӑмӑртӑвне хутшӑнма ирӗк панӑ. Унта хутшӑнакансен пултарулӑхне ҫулсерен вӑйлӑрах та вӑйлӑрах тӗрӗсленине палӑртаҫҫӗ. Чӑваш чӗлхипе шӑкӑлтатса калаҫма пӗлменнисем те конкурса ҫитме ӗмӗтленеҫҫӗ иккен. Ҫавна май вӗсен чӗлхене туптама тивет. Ҫак шухӑша Ҫӗнӗ Шупашкарти ача-пӑчан музыка шкулӗнче Ольга Кондратьева та палӑртнӑ. Красноармейскинчен килнӗ Елена Иванова шучӗпе вара конкурс чӑваш чӗлхин, юррин тата кӗввин илемне кӑтартма тата палӑртма май парать.
Гала-концерт ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче иртмелле.
Культура ҫулталӑкӗпе килӗшӳллӗн Чӑваш Енре пушӑн 24–28-мӗшӗсенче Раҫҫей шайӗнчи «Раҫҫей юррисем» фестиваль иртет. Проект авторӗ тата ертӳҫи — РФ халӑх артистки Надежда Бабкина.
Чӑваш Ен марафона иккӗмӗш хут кӗтсе илет. 2008 ҫулта Елчӗк, Муркаш, Йӗпреҫ районӗсенче, Улатӑр, Ҫӗмӗрле, Шупашкар хулисенче пулнӑ. Кӑҫалхи фестиваль Ҫӗнӗ Шупашкарта пуҫланӗ. Унтан вӑл Куславкка, Элӗк районӗсене, Канаш хулине ҫитӗ. Пушӑн 28-мӗшӗнче Трактор тӑвакансен культура керменӗнче гала-концерт пулӗ.
Чӑваш Енре иртекен фестивале 120 ытла артист хутшӑнӗ: Надежда Бабкина тата «Вырӑс юрри» ансамбль, «Слаяне» ансамбль, «После 11» ушкӑн, «Живая планета» шоу-балет, Евгений Гор (Мускав), казак юррисен «Криница» ансамблӗ (Краснодар), фольклор юррипе ташшин «Айкай» театрӗ (Удмурт Республики), Б.Байрышев тата «Алас» ансамбль (Горно-Алтайск), «Ритмы гор» ансамбль (Владикавказ), «Владимирские рожечники» (Владимир).
Мероприяти программинче ЧР ушкӑнӗсем валли пресс-конференцисем, ӑсталах класӗсем пур. Ултӑ ҫул хушшинче фестиваль Мускавра, Воронеж, Калуга, Курск, Липецк, Ростов, Питӗр, Мускав, Орел, Кисан, Ярославль, Пенза, Смоленск облаҫӗсенче, Мари, Ҫурҫӗр Осети-Алани, Буряти, Карели республикисенче, Краснодар, Хабаровск, Алтай енӗсенче, Ханты-Манси автономи округӗнче иртнӗ.
+34.3 °C